วิสัยทัศน์และพันธกิจ
“ตำบลน่าอยู่ อู่อาหารปลอดภัย ดำรงวิถีไทย วิถีถิ่น”

ตำบลไร่สะท้อน ก่อนตั้งเป็นชุมชนสภาพพื้นที่เป็นที่ราบส่วนหนึ่งเป็นป่าและภูเขา มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ เช่น สภาพดิน แหล่งน้ำและป่าไม้ ต่อมาได้มีกลุ่มคนอพยพเข้ามาพบชัยภูมิที่เหมาะสมกับการสร้างที่อยู่อาศัย ประกอบอาชีพทางด้านเกษตรกรรม และเลี้ยงสัตว์ จึงพร้อมใจกันตั้งรกรากที่นี่ โดยใช้ชื่อชุมชนว่า บ้านไร่กะท้อน โดยขึ้นการปกครองกับ อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี (แขวงเมืองเพชรบุรี) ถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่5) ชุมชนหนาแน่นขึ้นจึงได้รวมตัวกันจัดตั้งเป็นตำบล ในนาม ตำบลไร่กะท้อน ซึ่งต่อมาเพี้ยนเป็นไร่สะท้อนดังปัจจุบัน
ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี โดยคัดเลือกหัวหน้าขึ้นปกครองชุมชนซึ่งครั้งนั้นเรียกว่า พ่อบ้าน (กำนัน) เมื่อการดูแลอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนไม่ทั่วถึง ทางราชการจึงได้ประกาศแยกพื้นที่บางส่วนของอำเภอเมืองออกมาตั้งเป็น อำเภอท่าช้าง ในปี พ.ศ. 2459 ดังนั้นตำบลไร่สะท้อนจึงขึ้นการปกครองกับ อำเภอท่าช้าง จังหวัดเพชรบุรี ตามพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองส่วนท้องที่ พ.ศ. 2475 ได้มีการพระราชทานบรรดาศักดิ์ของกำนันเพื่อปกครองพื้นที่ ในนาม ท่านขุน ดังนั้นชาวบ้านจึงได้พร้อมใจกันนำนามท่านขุนมาผนวกกับชื่อตำบลไร่สะท้อน และเรียกกำนันคนแรกในนาม ท่านขุน ของตนเองว่า ขุนสะท้อนสะท้านเดช เมื่ออำเภอท่าช้างได้เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอบ้านลาด เมื่อปี พ.ศ. 2481 ตำบลไร่สะท้อน จึงขึ้นการปกครองกับ อำเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา…
คำขวัญ
ขุนสะท้อนพ่อบ้าน เมืองตาลโตนดเลิศล้ำ ถิ่นวัฒนธรรมภูมิปัญญา แหล่งการเกษตรล้ำค่า ศูนย์การศึกษา ศาสนา ภาษาถิ่นประทับใจ
| สภาพทั่วไป / ลักษณะภูมิประเทศ
ตำบลไร่สะท้อน อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอบ้านลาดไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ เป็นระยะทางประมาณ 5 กิโลเมตร ประกอบด้วยพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 21.081 ตารางกิโลเมตร ( ประมาณ 13,175 ไร่ )
พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม มีลำห้วยบ่อเป๋และห้วยร่อและคลองชลประทานไหลผ่านตลอดแนวทางตะวันตก และคลองชลประทานสายใหญ่ฝั่งซ้าย ทำให้สภาพพื้นที่มีความเหมาะสมในการทำเกษตร ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ทำนา การก่อตั้งบ้านเรือนมีลักษณะกระจายเป็นกลุ่มๆ สภาพอากาศฤดูร้อน ร้อนปานกลาง อยู่ในชัยภูมิที่ฤดูฝนและน้ำหลาก มีโอกาสได้รับอุทกภัย ฤดูหนาวไม่หนาวนัก มีถนนสายหลัก 2 สาย คือ สายทางหลวงจังหวัดเลียบคลองชลประทานฝั่งซ้าย และถนนสาย รพช.จากตำบลตำหรุ ผ่านหมู่ 7,6,8 ไปสู่ตำบลห้วยลึก
อาณาเขตติดต่อ
⦁ ทิศเหนือ ติดต่อ ตำบลหนองกะปุ, ตำบลท่าช้าง อำเภอบ้านลาด
⦁ ทิศใต้ ติดต่อ ตำบลท่าแลง อำเภอท่ายาง
⦁ ทิศตะวันออก ติดต่อ ตำบลตำหรุ อำเภอบ้านลาด, ตำบลยางหย่อง อำเภอท่ายาง
⦁ ทิศตะวันตก ติดต่อ ตำบลห้วยข้อง, ตำบลห้วยลึก อำเภอบ้านลาด
| การเมือง การปกครอง
ลักษณะการปกครองท้องถิ่น ( ในชุมชน )
ตำบลไร่สะท้อนแบ่งการปกครองออกเป็น 8 หมู่บ้าน ได้รับการประกาศเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2540 โดยทั้ง 8 หมู่บ้านเป็นเขตองค์การบริหารส่วนตำบลเต็มพื้นที่ จัดเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ชั้น 5 ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ทำให้มีฐานะเป็นนิติบุคคลและราชการบริหารส่วนท้องถิ่น มีอำนาจและบทบาทหน้าที่อันชอบธรรมตามกฎหมาย
ลักษณะการปกครองในตำบลไร่สะท้อน แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ
– ส่วนบริหาร เป็นอำนาจหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนตำบลไร่สะท้อน ที่จะบริหารทรัพยากรและงบประมาณต่างๆ เพื่อนำมาพัฒนาตำบลไร่สะท้อน ให้ทัดเทียมกับตำบลอื่นๆ ซึ่งองค์การบริหารส่วนตำบลไร่สะท้อนจะมีการแบ่งบทบาทหน้าที่เป็นฝ่ายต่างๆ ผู้ที่เข้ามาดำรงตำแหน่งแต่ละตำแหน่งนั้นมาจากการเลือกตั้งและการแต่งตั้ง โดยจะมีพระราชบัญญัติการจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลรองรับ การบริหารงานขององค์การบริหารส่วนตำบลไร่สะท้อน จะประสานงานกับการปกครองส่วนท้องถิ่น คือ กำนัน และผู้ใหญ่บ้าน
-ส่วนปกครอง เป็นอำนาจหน้าที่ของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐที่จะต้องนำนโยบาย/โครงการต่างๆของรัฐไปสู่การนำไปปฏิบัติในชุมชน และยังมีหน้าที่ในการดูแลความสงบสุขในชุมชน และเป็นผู้รวบรวมความต้องการของชุมชนไปสู่การนำไปแก้ไขต่อไป ผู้นำในส่วนนี้มาจากการเลือกตั้งในระบอบประชาธิปไตย และไม่มีส่วนในการบริหารงบประมาณต่างๆ ที่ใช้ในการพัฒนาชุมชน
| จำนวนหมู่บ้าน / ประชากร
หมู่บ้าน | ชาย | หญิง | รวม |
---|---|---|---|
หมู่ที่ 1 ไร่มะนาว | 221 | 215 | 436 |
หมู่ที่ 2 ไร่ใหญ่ | 334 | 352 | 686 |
หมู่ที่ 3 ไร่สะท้อน | 225 | 223 | 448 |
หมู่ที่ 4 ไร่สะท้อน | 218 | 190 | 408 |
หมู่ที่ 5 ไร่กร่าง | 633 | 698 | 1331 |
หมู่ที่ 6 หนองแก | 274 | 327 | 601 |
หมู่ที่ 7 ไร่ฝาง | 301 | 347 | 648 |
หมู่ที่ 8 ไร่หัวโลด | 257 | 264 | 521 |
| สภาพทางเศรษฐกิจ / สังคม
การอาชีพ
เนื่องจากสภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม จึงมีความเหมาะสมในการทำการเกษตรกรรม ส่วนใหญ่เป็นการทำนา และมีบางส่วนที่ทำไร่ ทำสวนและปลูกผัก สำหรับการทำนาส่วนใหญ่สามารถทำได้ปีละ 2 ครั้ง หากชลประทานเปิดน้ำซึ่งอาศัยน้ำจากชลประทานเป็นหลัก หลังฤดูกาล ทำนาจะปลูกพืชไร่และพืชผักสวนครัว ในด้านการเลี้ยงสัตว์ ได้แก่ โค กระบือ สุกร เป็ด และไก่ ส่วนใหญ่เป็นการเลี้ยงสำหรับบริโภคและใช้งาน และขายทำรายได้บ้างพอสมควร นอกจากนี้ยังมีบ้างที่ทำน้ำตาลโตนด รับจ้าง ค้าขาย และรับราชการแต่ไม่มากนัก
รายได้ต่อครอบครัว
รายได้เฉลี่ยประชากรในตำบลไร่สะท้อน 30,000 บาท ต่อปี
เครดิตและการตลาด
ประชาชนตำบลไร่สะท้อนมีอาชีพทำนาเป็นหลัก ผลผลิตที่ได้จะมีราคาต่ำกว่าที่รัฐจะได้ประกันราคาข้าวให้กับเกษตรกร ดังนั้นเกษตรกรจึงนำข้าวไปขายให้กับสหกรณ์การเกษตร เพราะว่าเกษตรกรเองได้เป็นสมาชิกและราคาก็เท่ากันกับตลาดอีกด้วย และผู้ที่ประกอบอาชีพทำไร่ ทำสวนก็จะนำผลผลิตออกขายตามฤดูกาล โดยจะมีพ่อค้าเป็นผู้รับซื้อและนำไปขายต่อที่กรุงเทพฯ นอกจากนั้นแล้วก็ยังนำผลผลิตที่เหลือหรือที่แบ่งไว้ขายตามตลาดนัดประจำหมู่บ้าน ในตำบลไร่สะท้อนและตำบลใกล้เคียง
การมีงานทำ
ประชาชนวัยแรงงานส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำไร่ทำนาเป็นอาชีพหลัก และมีบางส่วนที่มีอาชีพรับจ้าง
| ด้านเกษตรกรรม
พื้นที่ตำบลไร่สะท้อนเหมาะแก่การทำเกษตรกรรม เนื่องจากมีคลองชลประทานไหลผ่าน ตลอดแนวทางตะวันตก และคลองชลประทานสายใหญ่ฝั่งซ้าย ทำให้สภาพพื้นที่มีความเหมาะสมในการทำการเกษตร ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ทำนา และปลูกพืชไร่
| สภาพทางการศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
การศึกษา
โรงเรียนในชุมน ตำบลไร่สะท้อนมีศูนย์พัฒนาเด็ก 1 แห่ง ตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 7 บ้านไร่ฝาง และมีสถาบันการศึกษาในระดับประถมศึกษาจำนวน 2 แห่ง คือ
- โรงเรียนวัดบ่อบุญ ตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 1 บ้านไร่มะนาว ตำบลไร่สะท้อน เปิดสอน ตั้งแต่ชั้นอนุบาล จนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
- โรงเรียนวัดหนองแก (กล่อมวิทยาคาร) ตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 6 บ้านหนองแก ตำบลไร่สะท้อน เปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และ มัธยมศึกษาขยายโอกาส คือ เปิดสอนในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ( ม.1 – ม.3 )
นอกจากนี้ยังมีที่อ่านหนังสือประจำหมู่บ้านแต่ละหมู่บ้าน จำนวน 8 แห่ง
ระดับการศึกษาของคนในชุมชน
ประชาชนในตำบลไร่สะท้อนส่วนใหญ่ที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป สำเร็จการศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และคนรุ่นใหม่ที่มีอายุต่ำกว่า 40 ปี จะได้รับการศึกษาถึงชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายและอนุปริญญากันเป็นส่วนใหญ่
สถาบันศาสนา ชาวบ้านในตำบลไร่สะท้อนมีเชื้อสายไทยและนับถือศาสนาพุทธ ร้อยละ 100 ของจำนวนประชากรทั้งหมด มีวัดในตำบลจำนวน 2 แห่ง คือ วัดบ่อบุญ และวัดหนองแก ที่วัดเป็นศูนย์กลางทำพิธีกรรมทางศาสนา และประเพณีต่างๆของตำบลไร่สะท้อน
วัฒนธรรมประเพณีประจำตำบลไร่สะท้อน คือ
– ประเพณีสลากหาบ หรือพิธีงานถวายสลากภัตต์ พระภิกษุสงฆ์ (ระดับเจ้าอาวาส) ได้รับการนิมนต์ให้จับสลากหาบ ซึ่งในสลากหาบมีเครื่องอุปโภคบริโภค และวัตถุปัจจัยจำนวนหนึ่ง ซึ่งชาวบ้านของแต่ละครัวเรือนในตำบลจัดมาถวาย สลากหาบที่พระภิกษุสงฆ์ได้จับฉลากเลือกไปนั้น เชื่อว่าจะทำให้เกิดศิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว
– ประเพณีสงกรานต์ มีการจัดการละเล่นและการแข่งขันกีฬาพื้นบ้านของไทย เช่น การรำวง เป็นต้น ซึ่งจะจัดในเดือนเมษายนเป็นประจำทุกปี
– ประเพณีงานลอยกระทงเป็นการอนุรักษ์และส่งเสริมขนบธรรมเนียมประเพณีไทย การแข่งขันกีฬาและการประกวดต่างๆ เช่น การประกวดนางงามนพมาศ การประกวดกระทง เป็นต้น โดยจะจัดขึ้นในเดือนพฤศจิกายนของทุกปี
– หนังตะลุงเมืองเพชร ส่วนมากจะเล่นในงานแก้บนและงานศพ หลายคณะที่รับแสดงอยู่ทั่วไปจะเล่นในเวทีที่ปลูกเอาไว้มีจอภาพด้านหน้า ใช้ภาพที่ฉลุจากหนังวัวตัวเมียและลงสีทึบกว่าหนังตะลุงปักษ์ใต้ มีดนตรีประกอบการเชิด เริ่มด้วยการโหมโรง การประกวดครู บอกเรื่อง ดำเนินเรื่อง ในการแสดงหนังตะลุงต้องใช้คนเชิดหนัง 2 คน คนตีกลอง ตีฉิ่ง เป่าปี่ และคอยส่งหนังอีก 1 คน
– ประเพณีการแข่งวัวลานช่วงหลังฤดูเก็บเกี่ยว ประมาณเดือนมกราคมเป็นต้นไป จะมีการแข่งวัวลาน การละเล่นซึ่งสืบทอดกันมาของชาวเมืองเพชร ที่นิยมใช้วัวในการทำนา เนื่องจากที่นาส่วนใหญ่เป็นนาดอน ไม่มีปลักเลน หรือแอ่งน้ำให้ความลงไปแช่เล่น การแข่งวัวลานมีที่มาจากการนวดข้าว ซึ่งจะนำวัวมาผูกติดกัน แล้วต้อนวัวให้เดินย่ำไปบนข้าว โดยบังคับให้เดินเป็นวงกลม ชาวเมืองเพชรได้นำวิธีการนวดข้าวนี้มาปรับให้เป็นการแข่งขัน
โดยสนามแข่งวัวเป็นลานกว้าง มีหลักไม้อยู่กลางลาน เรียกว่า “ เสาเกียด ” มีเชือกห่วง ซึ่งเป็นเชือกมนิลาเส้นใหญ่คล้องไว้โคนเสา
ในการแข่งขัน คนเลี้ยงวัวจะนำวัวซึ่งเชือกพรวนคล้องคออยู่มาผูกทับกับเชือกห่วง เรียงแถวกันออกไปเป็นภาพรวม 19 ตัว วัวจำนวน 19 ตัวนี้จะแบ่งออกเป็นสองฝ่าย โดยวัว 18 ตัวแรกนับจากโคนเกียด จะเรียกวัวคาน เฉพาะตัวที่ 18 เรียนว่าวัวรอง ซึ่งเป็นตัวสำคัญที่จะต้องแข่งกับวัวตัวที่ 19 ซึ่งเป็นวัวฝ่ายตรงกันข้าม เรียกว่า “ วัวนอก ” เมื่อคนเลี้ยงปล่อยวัวออกวิ่งแล้ว หากวัวนอกสามารถวิ่งแซงเข้าใน และลากวัวรองตามไปอย่างไม่เป็นขบวนได้ ถือว่าฝ่ายวัวนอกชนะ ถ้าวัวรองวิ่งนำไปจนวัวนอกตามไม่ทัน หรือหลุดเข้าหลังวัวรอง จะถือว่าวัวรองหรือวัวคานเป็นฝ่ายชนะ แต่ถ้าเชือกพรวนของวัวนอก หรือวัวคานเกิดขาดคณะวิ่ง ถือว่าฝ่ายนั้นเป็นผู้แพ้
ผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรงในการจัดการแข่งวัวลาน คือ นายสนาม หรือผู้จัดการแข่งขัน ซึ่งเป็นคนเชิญพวงวัวจากคอกต่างๆมาร่วมแข่งขัน ติดต่อของรางวัลจากสปอนเซอร์ให้กับผู้ชนะ รวมทั้งดูแลจัดเตรียมสนามแข่งขัน ดังนั้นนายสนามจึงต้องเป็นผู้กว้างขวาง รู้จักผู้คนมาก มิฉะนั้นก็จะไม่อาจเชิญวัวพวงดีๆมาแข่งได้ สำหรับนายพวงหรือเจ้าของคอกวัว จำเป็นต้องมีทุนทรัพย์สูง พอที่จะใช้จ่ายสำหรับการทำคอก ค่าอาหาร หรือค่าตัววัวที่ต้องการ และมีลูกน้องหรือคนที่คอยช่วยเลี้ยงวัว
| การบริการพื้นที่ / ทรัพยากรธรรมชาติ
สุขภาพอนามัย
กลุ่มโรค
- โรคระบบทางเดินหายใจ
- อาการแสดงและสิ่งผิดปกติที่พบได้จากการตรวจทางคลินิกและทางห้องปฏิบัติการที่ไม่ สามารถจำแนกโรคในกลุ่มอื่นได้
- สาเหตุจากภายนอกอื่น ๆ ที่ทำให้ป่วยหรือตาย
- โรคเกี่ยวกับต่อมไร้ท่อ โภชนาการและเมตะบอลิสัม
- โรคระบบกล้ามเนื้อ รวมโครงร่างเนื้อยึด
- โรคระบบไหลเวียนเลือด
คลินิกของรัฐและเอกชน
- สถานีอนามัยตำบลไร่สะท้อน 1 แห่ง
การฉีดวัคซีน
- แรกเกิด – 1 ปี คอตีบ,ไอกรน, บาดทะยัก, โปลิโอ, หัด, ตับอักเสบและวัคซีนป้องกันวัณโรค PCG
- อายุครบ 2 ปี วัคซีนในข้อหนึ่งจะต้องฉีดให้ครบและต้องได้รับวัคซีนไข้สมอง อักเสบ, คอตีบ, ไอกรน, บาดทะยักและโปลิโอ
- อายุครบ 3 ปี ไข้สมองอักเสบ
- อายุครบ 5 ปี คอตีบ, ไอกรนและบาดทะยัก
การคลอดบุตร การอนามัยแม่และเด็ก
การคลอดบุตรที่สถานีอนามัยตำบลไร่สะท้อน ชาวบ้านไม่นิยมมาคลอดบุตรที่นี่ แต่หลังจากการคลอดบุตร แม่และเด็กจะต้องมารับการตรวจสุขภาพเป็นประจำ ซึ่งเป็นกลไกในสร้างเสริมสุขภาพของสถานีอนามัย
ผู้หญิงที่อยู่กินกับสามีและยังไม่พร้อมที่จะมีบุตรได้รับการคุมกำเนิดที่สถานีอนามัยตำบลไร่สะท้อน และใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดมากที่สุด รองลงมาคือยาฉีด
องค์กร/กลุ่มในตำบล
- กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต เป็นการให้สมาชิกกู้ยืมเงิน และให้เงินกู้ยืมแก่เกษตรกร
- กลุ่มออมทรัพย์แม่บ้านเกษตรกร
- สหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน
- กลุ่มอาชีพองค์กรสตรีตำบล
- กลุ่มเกษตรกรโครงการขยายปรับปรุงเมล็ดพันธุ์
- กองทุนหมู่บ้าน
- กลุ่มฌาปนกิจศพสงเคราะห์ประจำหมู่บ้าน
- ตลาดนัด
- กองทุนยา
- กลุ่มอาชีพการทำดอกไม้จันทน์ตำบลไร่สะท้อน
- ชมรมผู้สูงอายุ
- ชมรมอาสาสมัครสาธารณสุข
- ชมรมสร้างสุขภาพ
- ชมรม TO BE NUMBER ONE
สาธารณูปโภค
- ไฟฟ้า – มีอัตราการใช้ไฟฟ้า จำนวน 100 %
- น้ำประปา – ประปาหมู่บ้าน จำนวน 8 แห่ง
- ถนนในชุมชน – มีถนน คสม. เป็นถนนภายในหมู่บ้านทุกหมู่บ้าน
- การกำจัดขยะและของเสียในชุมชน – ประชาชนส่วนใหญ่ใช้วิธีการเผาหรือฝังขยะ เนื่องจากยังไม่มีที่ทิ้งขยะประจำหมู่บ้าน
การมีส่วนร่วมในกิจกรรม
การมีส่วนร่วมในกิจกรรมนั้น ชาวบ้านให้ความร่วมมือและให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เพราะว่ากิจกรรมเหล่านั้น เป็นผลประโยชน์ของชาวบ้านเอง
องค์กรที่ให้บริการในชุมชน
- สหกรณ์ 1 แห่ง
- ปั๊มน้ำมัน 5 แห่ง
- ศาลาเอนกประสงค์ 8 แห่ง